Кен жЅмысы жер єабатыны» беткей бiткен тау жынысыны» арасында јтедi. Тау жынысы деп бiрнеше минерал тѕйiршiктен єЅрал№ан бiркелкi єосында дененi атайды. Тау жынысы ата єонисты, жёне ѕйiндi тѕрiне бјлiнедi/ коренные, наносы//1.1сур./. Ата єонысты жынысы деп бастапєы жарал№ан жерiнде саєтал»ан жыныстарды атайды. ¶йiндi деп ата єонисты жынысты» жаралып ѕгiлмелi жЅмсає тѕрiне айналып орнында не єзге жерге кјшiрiлiп жатєан тѕрiн айтады. ¶йiндi жынысты» єалынды№ы 0 деп 500 м дейiн кездеседi/ Ата єонысты жыныс жаратылыс жа№ынан Іара№анда аєтарылу арєылы пайда бол№ан /магмалы/, шјгiндi жёне метармофты /тѕрi јзгерген/ жыныстар№ан бјлiнедi. Пайдалы јазбалар деп осы кѕнгi техника кѕшiмен жеткiлiктi экономиєалыє тиiмдiгiмен халыє шаруашылы№анда пайдаланатын таби№и минерал заттарды атайды /кјмiр, кен, асыл тастар, тас тузы, мЅнай, газ т. б./.
Пайдалы заттарды жауып iшiне сый№ызып єоршап тЅратын жынысты - бос жыныо деп атайды.
Экономика конъюктурасына сай пайдалы деп саналатын жер єыртысыны» ёр тусында кездесiп тЅратын таби№и жиындыларды, пайдалы кен єоймасы деп атайды /месторождение полезных ископаемых/.
1.1сур. Кјмiр єоймасыны» геология єурылысы.
1. ґсiмдiк єабаты;
2. ІЅм;
3. Балшыє;
4. Таєтатас /сланец/;
5. Iзбестiтас;
6. Іумды-балшыє таєта тас;
7. Кјмiр єабаты;
8. ІЅмды таєта тас;
9. Кјмiр жаєєасы /пропласток/;
10. ІЅмдає /єумтас - песчаник/.
Кен орыны» форма жаратыласына єарап дЅрыс формалы /єабатты линзалы/, формасыз /шток, Ѕя, жарыє/ тѕрiне бјлiнедi. Іабатты /пластовый/ деп-жер єыртыс арасында жарая№ан параллелыдi екi бетпен шенеулi кендi атайды.
Кен єабатыны» ѕстiнен жауып жатєан жынысты тебе жабындысы /кровля/ не болмаса тјнѕлi беткей деп /висячий бок/, ал астында№ы жыныс-табан жынысы /почва/, не тесенiш бѕiрi /лежачий бок/ атайды. Тјбе жёне табан жынысын кейде сый№ызушы жыныстар деп жалпы аталыпта жѕр. °р тѕрлi жыныс єабатарыны» жанасу айдыны» єатбарлау жазыєты№ы деп атайды. Жаратылысына єарай єабатты кен тутас не болмаса жЅєа бос жыныс єабаттары /прослойка аталатын/ араласєан кѕрделi єЅрылыс тѕрi кездеседi /1.2. сур. єара/
1.2. сурет Іабат єЅрылыстар
a) кѕрделi;
b) тЅтас тѕрi.
ґте жЅєа жарал№ан єазыпалу№а жарамсыз/ єалынды№ы 40 см дейн/ єјмiр єабатын прослойка деп атайды.
Жер єыртысыны» жары№ын толтыр№ан минералы затты желi /жила/ деп атайды. Желi дегенiмiз ке» жаиыл№ан есирек кездесетiн не асыл металл рудасыны» жёне т. б. минерал шикi заттарыны» жаратылыс формасы. Желiнi» Іарапалым жёне кѕрделi тѕрi болады. Желiнi» тармаєтанып бјлшектенген тѕрiк /апофиз/ деп атайды. Іисыє формалы шток, уя деген кен орындарын жер єыртысыны» јлшемi, форма айырмашылы»тары јзгеше болып жиi кездеседi. МЅндай жырыєтарда /єуыстарда/ неше тѕрлi кен кездеседi /темiр, мыс, полиметалл т. б./. Барша кен, бос жыныс єабаттары жаратылыс кезiнде колбеи не жазыє жаралады. Жаратылыс кезiнде тектоника /жылжу/ процесстерiнi» ёрекетi арєылы жыныс єаббатары єатбарланып 0 деп 90о дейiн аунаєшуы мѕмкiн.
Антиклиналь деп єабаттарды» дј»ес жа№ын, ал синклиналь деп ойыс бетiн атайды /1.4 а сур./, /сброс/ жолжып тѕсу тау жынысында кездесетiн єЅбылыс тѕрi жарыл№ан єабаттарды» бiр жає єанаты жылы тѕсЅi. Сбрасыватель деп жылжу жозыєты№ыны» бiр єанаты кјтерiлiп екiншi єанатыны» тјмен тѕсiн кеткенiн атаймыз.
Сбрасыватель бойымен єабаттарды» салыстырмалы
Не нашли нужную работу? Закажи реферат, курсовую, диплом на заказ
жылжы№ан шамасын жылжуды» ауытєу енiн /амплитуда смещения/ деп атайды. Нарушение /бузылу/ тау жынысыны» тутасты№ы саєталса пликативтi бЅзылыс деймiз. БЅлар№а єабаттырды» жiнiшкерiп /утонение/, iсiндi /раздувы / мен шайылды /размывы/ жатады. Горизонталь жазыєты№ымен єабатты» єиылысѕ сызы№ыны» ба№ытын жайылым бетi /простирание/ десек, ал А-Б сызы№ын жайылу сызы№ы /линия простирания/ деймiз/ 1.5 сур/.
Жаиылу сызы№ына перпендикуляр келетiн єабпат бетiмен вертикаль жазыєты№ыны» єыилысѕ сызы№ын єЅлдырау сызы№ы /линия падения/ аталады. Іабаттарды» єЅлдырау бабымен мына тѕрлерге бјледi: жазыє /пологие/ 0 - 18о дейн/, єЅлдырау /наклонные/ 19о 25О дейiн/, тiке е»кей /круто наклонные/ /36-55О дейн/, жёне тiк /крутые/ /55-90О дейн/. Іабаттарды» єалынды№ы деп /мощность/ єабатты» тјбесiмен табанына» арасында№ы мјлшердi алады.
Кѕрделi єабаттарды» жалпы жёне пайдалы єалындыє мјлшерiн атау керек. Жалпы єалынды№ы деп бѕкiл пайдалы єабаттарды», бос жыныстарды», жуєа єаббатарыны» єалынды№ы єосылып есептелсе, ал пайдалы єалындыє тѕрiнде тек єана пайдалы єазбаларды» єалынды№ы есептеледi. Іалы»дыє мелшерiне єарап єабаттар мына тѕрге бјлiнедi: јте жiнiшке /єаланды№ы 0,7 м дейн/, жiнiшке /0,71 м ден 1,2 м дейн/ орташа /1,21 м деп 3,5 м дейн/, єалы» 3,5 м деп жо№ары. Іабаттарды» жай№асу /элементы залегания/ элементтерiне мыналар жатады: єалынды№ы, созылу ба№ыты, єЅламалдылы№ы /енкею/. Геология јзгешiлiне єарамастан технология тЅр№ысынан, бiрден толыє єазып алу№а ы»№айлы єабаттарды свита деп атайды /єабатты кен/.
Паидалы казбамен сый№ызушы жыныстарды» физико-механика єасиеттерi јзгеше болуына байланысты тау жыныстары тѕрлi классификация№а бјлiнедi Профессор М. М. Протодъяконовты» Ѕсынысы бойнша тау жынысын єаттылає єасиетiне сѕенге классификацияся кен жайылды. Барлыє тау жынысы 10 категория№а бјлiнедi. Тау жынысаны» єаттылы№ын сипаттаитын кјлемдi. Іаттылыє коэффициентi /коффициент крепости/ кјрсетiлген. Аталiан коэффициент f сан жѕзiнде уаєытша єысым№а шыдау мелшерiн 100 бјлiндiсi, я№ный:
Іаттылыє коэффициентi 0.3 тен 20 дейн кездеседi. Мысалы; жумсає тас кјмiрдi» єаттылыє коэффициентi f 0.3 теє: коэффициент f=20 е» єатты, ты№ыз жёне тЅтєыр кварцит, базалытар№а тён. Темiр рудаларыны» кјрсеткiшi f=612, кјмiр єабатын сый№ызатын жыныстарды» f=412 арасында.
Профессор М. М. Протодъяконовты» єаттылыє кщэфициент шкаласы дегенiмiз келiсiмдi јлшем.
Пайдалы єазбаны ойып алу, оиылып алын№ан кен орнын тiреу жумыстарын кен жумысы деп атайды. Советтер ода№ыны» јндiрiсiнде кен жумысыны» арасында єолмен тек кана єосылєы жумыстар орындалады. ¶єгi /выработки/ јткiзѕ, кендi ойып алу, оларды єыр№а шы№ару жумастары кен машиналарымен орындалады.
Іатты тау жынысын єаз№анда жарыл№аш єуаты ке» пайдалады.
Іатты єысында су єуаты тау жынысын єопарып оны тасымалдау№а кен јндiрiсiнде сон№ы жылдары бiраз етек алды.
1.2. ¶єгiлердi» /горные выработки/ манызы мен классифиєациясы. Кен жумысын орындау кётижесiнде тау жынысында ѕ»ге аталатын єуас пайда болады/горные выработки/. ¶»ге /горные выработки/ лардыє атєаратын жумысы, формасы, орыны, терендi№i ёр тЅрлi болады.
Атєаратын єызметiне байланысты ѕ»гiлер тЅрлерi мынадай: барлаушы /разведочный/ деп егер оны пайдалы єазба орнын iздеп, аныєтау ѕшiн јткiзген ал егерде кендi казыл алу ушiн болса пайдалану ѕ»гiлер /эксплуатационная выробатка/.
Жер бетiндегi ойлымдар ашыє ѕ»гi болып /открытые выробатка/, ал жер астында №ыларын жер астында№ы ѕ»гiлер деп аталады / подземные выробатка/. Жер астында№ы ѕ»гiлердi» жер бетiне
скачать реферат1234...последняя
Рефераты и/или содержимое рефератов предназначено исключительно для ознакомления, без целей коммерческого использования. Все права в отношении рефератов и/или содержимого рефератов принадлежат их законным правообладателям. Любое их использование возможно лишь с согласия законных правообладателей. Администрация сайта не несет ответственности за возможный вред и/или убытки, возникшие или полученные в связи с использованием рефератов и/или содержимого рефератов.